رشته طلا و جواهرسازی یکی از قدیمیترین، هنریترین و پردرآمدترین شاخههای صنایع دستی و فلزکاری جهان است. این رشته ترکیبی از هنر، طراحی، مهندسی و مهارتهای عملی است که به آموزش طراحی، ساخت، تعمیر و فروش زیورآلات میپردازد. با توسعه صنعت مد و افزایش تقاضای جهانی برای جواهرات دستساز و منحصر بهفرد، این رشته محبوبیت زیادی پیدا کرده و آینده شغلی بسیار جذابی دارد.
در ایران نیز آموزشگاهها، دانشگاهها و سازمان فنیوحرفهای دورههای تخصصی طلا و جواهرسازی را ارائه میکنند. هنرجویان در این دورهها مهارتهای کارگاهی، طراحی، قالبسازی و شناخت سنگهای قیمتی را فرا میگیرند.
چرا رشته طلا و جواهرسازی؟
بازار کار همیشگی و پردرآمد
امکان کار مستقل با سرمایه اولیه کم
امکان تبدیل مهارت به یک برند شخصی
مناسب برای علاقهمندان به هنر، طراحی و کارهای ظریف
امکان مهاجرت کاری با داشتن نمونهکار حرفهای
این رشته هم برای خانمها و هم آقایان مناسب است و اشتغالپذیری بالایی دارد.
مهارتهایی که در رشته طلا و جواهرسازی یاد میگیرید
در این رشته هنرجو از مباحث مقدماتی تا پیشرفته شامل طراحی، ساخت، تعمیر، آبکاری، سنگگذاری و فروش طلا آموزش میبیند. مجموعه مهارتهای اصلی شامل:
طراحی دستی و کامپیوتری جواهرات
کار با ابزارهای جواهرسازی
برش و فرمدهی فلزات گرانبها
ریختهگری و ساخت قالب
نصب سنگهای قیمتی (مخراجکاری)
شناخت سنگها و فلزات
ساخت زیورآلات سنتی و مدرن
لیست کامل دروس و مهارتهای رشته طلا و جواهرسازی
۱. جواهرسازی مهرهای
این مهارت مربوط به ساخت زیورآلات با استفاده از مهرهها، سنگهای نیمهقیمتی، طلا، نقره و فلزات سبک است. هنرجو یاد میگیرد که:
طراحی دستبند، گردنبند و گوشواره
اتصالدهی با مفتول و سیم
انتخاب رنگ و چینش حرفهای مهرهها
ساخت زیورآلات مطابق مد روز
این بخش بیشتر مناسب تولید زیورآلات دستساز و سبک است.
۲. طلا و جواهرسازی
هسته اصلی آموزش در این رشته شامل:
شناخت ابزار و دستگاهها
لحیمکاری، برش، سوهانکاری
فرمدهی و سمبادهکاری طلا
ساخت قطعات ظریف
اصلاح و تعمیر زیورآلات
این درس پایهایترین مهارت برای ورود به کارگاه طلاسازی است.
۳. سازنده قالبهای مومی
در این بخش هنرجو میآموزد:
طراحی مدل با موم
تراش و ساخت قطعات پیچیده
آمادهسازی مدل برای ریختهگری
قالبسازی مومی یکی از مهمترین و تخصصیترین مراحل تولید انبوه طلا است.
۴. ریختهگری فلزات قیمتی
این درس شامل مراحل تولید قالب فلزی و تبدیل آن به قطعات طلا است:
روشهای ریختهگری سنتی و صنعتی
ذوب فلزات قیمتی
اصول ایمنی در ریختهگری
شکستگیها و عیوب ریختهگری و روش رفع آنها
این مهارت برای ساخت سرویسها و قطعات سنگین ضروری است.
۵. ملیلهسازی نقره
یکی از هنرهای زیبا و اصیل ایرانی. هنرجو میآموزد:
ایجاد طرحهای ظریف با مفتولهای نقره
لحیمکاری دقیق
ساخت ظروف، زیورآلات و تزیینات سنتی
این رشته کاملاً هنری و ظریف است و ارزش افزوده زیادی تولید میکند.
۶. مدلساز قیمتی
این درس مربوط به طراحی و ساخت مدل اولیه جواهرات است، چه با دست چه با نرمافزار. محورهای اصلی:
طراحی سهبعدی با Rhino یا Matrix
ساخت مدل بزرگ و کوچک
آمادهسازی مدل برای تولید یا چاپ سهبعدی
مدلسازی از مهمترین مهارتها برای کار در برندهای جواهرات است.
۷. مخراجکار (سنگگذار طلا)
یکی از تخصصهای بسیار حساس و سودآور:
شناخت سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی
ایجاد چنگها، شیارها و بستر سنگ
نصب انواع سنگ (نگینکاری، تراش الماسی، مخراج کردنی و …)
ابزارهای مخصوص سنگگذاری
دقت و ظرافت در این رشته حرف اول را میزند.
۸. قلمزن و جواهرنشانگر
در این مهارت هنرجو یاد میگیرد:
ایجاد نقوش سنتی و مدرن روی طلا و نقره
حکاکی دقیق با ابزارهای خاص
تزئین زیورآلات با طرحهای برجسته و فرورفته
ترکیب هنر قلمزنی با ساخت طلا
این هنر بسیار ارزشمند و مناسب کارهای سفارشی است.
۹. فروشنده طلا و نقره و جواهر
این بخش برای فعالیت در طلافروشیها بسیار مهم است:
شناخت وزن، عیار و اجرت
آشنایی با سنگهای قیمتی
اصول قیمتگذاری
مهارتهای ارتباط با مشتری
قوانین و مقررات طلا و جواهر
اصول صدور فاکتور و استانداردهای صنفی
بدون این اطلاعات ورود به بازار فروش امکانپذیر نیست.
۱۰. استاندارد و مهارتهای اختیاری
این موارد شامل دورههای تکمیلی و مهارتهای ارتقای کیفیت کار هستند:
آبکاری طلا و نقره
پرداختکاری و صیقل حرفهای
کار با چاپگرهای سهبعدی
نرمافزارهای طراحی پیشرفته
بازاریابی اینترنتی برای فروش زیورآلات دستساز
داشتن این مهارتها باعث حرفهای شدن هنرجو میشود.
بازار کار رشته طلا و جواهرسازی
یک فارغالتحصیل این رشته میتواند در مشاغل زیر فعالیت کند:
کارگاههای طلاسازی
واحدهای طراحی جواهرات
فروشگاههای طلا و نقره
کارگاههای ریختهگری
مراکز سنگتراشی و مخراجکاری
تولید و فروش آنلاین زیورآلات دستساز
صادرات جواهرات
تأسیس برند شخصی
در حال حاضر ساخت زیورآلات دستساز و سبک، یکی از سودآورترین مشاغل خانگی و کارگاهی است.