زنبورداری یکی از پرسودترین و کمهزینهترین مشاغل کشاورزی است که نهتنها منبع تولید عسل محسوب میشود، بلکه فرآوردههای باارزشی مانند ژل رویال، برهموم، موم زنبورعسل و گرده گل نیز از آن بهدست میآید. از طرف دیگر، پرورش کرم ابریشم نیز به عنوان شغلی مکمل برای روستاییان و کشاورزان، درآمد قابل توجهی ایجاد میکند. در این مقاله به صورت کامل مراحل، اصول، تجهیزات، نکات و سودآوری پرورش زنبور عسل و همچنین پرورش کرم ابریشم بررسی شده است.
پرورش و تولید زنبور عسل
۱. مزایای پرورش زنبور عسل
نیاز به سرمایه اولیه کم
بازدهی بالا و سود مناسب
امکان شروع در فضای کوچک
کمک به گردهافشانی و افزایش محصول باغها
تولید فرآوردههای متنوع
۲. لوازم و تجهیزات مورد نیاز
۱) کندو
کندوهای چوبی لانگستروث (رایجترین نوع)
کندوهای پلاستیکی یا جعبههای بومی
۲) ابزار کار
دودی برای آرام کردن زنبورها
لباس زنبورداری
کاردک و چنگال برداشت
تغذیهکننده (ظرف شربتدهی)
۳. انتخاب محل مناسب برای زنبورستان
دور از سروصدا، جاده، مرغداری و منابع آلودگی
وجود گیاهان شهدزا و باغهای اطراف
دسترسی آسان به آب
محلی با نور مناسب و دور از بادهای شدید
۴. نحوه شروع زنبورداری
مرحله ۱: خرید کلنی سالم
هنگام خرید توجه کنید:
وجود ملکه جوان و سالم
جمعیت متراکم
قابهای پر از تخم، لارو و عسل
مرحله ۲: انتقال کلنی به زنبورستان
کندو باید هنگام غروب منتقل شود
در محل جدید باید حداقل ۲۴ ساعت بسته بماند
۵. تغذیه زنبورها
زنبورها در فصول کمشهد باید تغذیه شوند:
شربت شکر (نسبت ۱ به ۱ در بهار، ۲ به ۱ در پاییز)
کیک گرده
مکملهای ویتامینی مخصوص زنبور
۶. کنترل بیماریها و آفات
بیماریهای مهم:
واروا
لوک آمریکایی
نوزما
روشهای مبارزه:
تعویض بهموقع ملکه
استفاده از داروهای مجاز ضد واروا
ضدعفونی کندو و ابزار کار
۷. افزایش کلنیها (تقسیم کلنی)
در فصل بهار:
قابهای دارای لارو و عسل از کلنی قوی برداشته شده
در کندوی جدید قرار میگیرد
یک ملکه بارور یا سلول ملکه اضافه میشود
۸. برداشت عسل
زمان برداشت:
اواخر بهار و اواخر تابستان
مراحل:
جدا کردن شانهای پر و مهرهبندیشده
باز کردن موم سطحی
قرار دادن شانها در دستگاه استراکتور
صافکردن و بستهبندی عسل
۹. تولید فرآوردههای جانبی زنبور
۱. ژل رویال
گرانترین محصول زنبورعسل با خواص دارویی
۲. برهموم
ضدعفونیکننده و آنتیبیوتیک طبیعی
۳. موم زنبورعسل
استفاده در صنایع شمعسازی و آرایشی
۴. گرده گل
مکمل تقویتی بسیار ارزشمند
۱۰. سودآوری زنبورداری
بهطور متوسط هر کلنی:
۱۰ تا ۲۵ کیلو عسل
مقدار قابل توجهی فرآورده جانبی
تولید جمعیت جدید با ارزش اقتصادی
پرورش کرم ابریشم
۱. اهمیت و مزایای پرورش کرم ابریشم
تولید پیله و نخ ابریشم
درآمد بالا در مدت کوتاه (۴۵ روز)
امکان پرورش در فضای کوچک (اتاق یا انباری)
هزینه اولیه ناچیز
۲. شرایط مورد نیاز
دمای مناسب:
۲۳ تا ۲۸ درجه
رطوبت:
۷۰ درصد
تهویه:
حداقل دو پنجره
۳. تغذیه کرم ابریشم
غذای اصلی: برگ درخت توت
برگها باید تازه، شسته و خشک باشند
۴. مراحل رشد کرم ابریشم
۱. تفریخ تخم
2. رشد نوزاد
3. تعویض چهار پوست
4. مرحله تنیدن پیله
5. برداشت پیله
۵. برداشت و نگهداری پیلهها
پیلهها ۳ روز پس از تکمیل باید جمعآوری شوند
در محیط خشک نگهداری میشوند
برای تولید نخ، پیلهها وارد فرآیند ابریشمکشی میشوند