رشتۀ تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی یکی از تخصصیترین و جذابترین رشتههای بخش کشاورزی است که به آموزش اصول علمی و عملی تولید انواع گلهای بریده، گیاهان آپارتمانی و گیاهان فضای باز میپردازد. امروزه صنعت گل و گیاه از پردرآمدترین صنایع کشاورزی جهان است و نیاز روزافزون به فضای سبز، گلخانهها و دکوراسیون گیاهی باعث شده این رشته بازار کار گستردهای داشته باشد.
اهمیت و کاربرد رشته تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی
این رشته به هنرجو آموزش میدهد که:
چگونه گیاهان را تکثیر، پرورش و نگهداری کند
چگونه گلخانه طراحی و مدیریت کند
نیازهای نوری، آبی و غذایی گیاهان مختلف را تشخیص دهد
چگونه بیماریها، آفات و مشکلات گیاهان را کنترل کند
و در نهایت محصولات استاندارد و قابل فروش تولید نماید
از طرفی رشد چشمگیر فروش گل و گیاه در فضای آنلاین، امکان کارآفرینی را برای افراد فراهم کرده است.
مهارتهایی که در این رشته آموزش داده میشود
آمادهسازی خاک و بسترهای کشت
طراحی، ساخت و مدیریت گلخانه
تکثیر گیاهان به روشهای قلمه، بذر، خوابانیدن و پیوند
تیمار پس از برداشت گلها
آبیاری حرفهای و مدیریت دما و نور
شناخت کامل آفات و بیماریهای گیاهی
بستهبندی و بازاریابی محصولات گل و گیاه
معرفی درسهای تخصصی رشته
۱. باغبانی عمومی
این درس پایهایترین درس رشته است و تمام اصول باغبانی را به هنرجو آموزش میدهد.
سرفصلهای مهم باغبانی عمومی
۱. شناخت گیاه و فیزیولوژی آن
ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه
رشد رویشی و زایشی
نیازهای نوری و دمایی گیاه
۲. خاکشناسی و بسترهای کشت
خاک سبک و سنگین
بسترهای پرورش مانند پیت ماس، پرلیت، کوکوپیت
زهکشی و تهویه خاک
۳. تغذیه گیاه
آشنایی با عناصر غذایی (NPK، ریزمغذیها)
نحوه کوددهی اصولی
۴. آبیاری در باغبانی
میزان، زمان و روش مناسب آبیاری
عوامل موثر بر کمآبی و پرآبی
۵. تکثیر گیاهان
قلمه
بذر
پیوند
تقسیم بوته
۶. آفات و بیماریهای گیاهی
شناسایی آفات رایج مانند شته، کنه، تریپس
آشنایی با قارچها و باکتریهای بیماریزا
روشهای کنترل بیولوژیک و شیمیایی
نتیجه یادگیری این درس
بعد از یادگیری باغبانی عمومی، هنرجو قادر است ساختار گیاه را بشناسد، خاک مناسب انتخاب کند، تکثیر انجام دهد و بیماریها را مدیریت کند.
۲. تولید و پرورش گلهای بریده
گلهای بریده همان گلهایی هستند که بعد از برداشت در دستهگل، تاج گل و گلدانهای خاص استفاده میشوند. این درس برای ورود به بازار فروش گل بسیار مهم است.
گیاهان مهم این گروه
رز
ژربرا
میخک
گلایل
آنتوریوم
لیلیوم
مباحث مهم این درس
۱. آمادهسازی گلخانه
دمای مناسب برای هر نوع گل
نور مصنوعی و طبیعی
تهویه و رطوبت
۲. کاشت و تکثیر
انتخاب بستر مناسب
نحوه کشت پیاز، قلمه و نشا
فاصله کاشت استاندارد
۳. مدیریت داشت
کوددهی مرحلهای
کنترل دقیق آفات
تنظیم نوردهی برای افزایش گلدهی
۴. برداشت گلها
بهترین زمان برداشت (صبح زود یا غروب)
تکنیک بریدن برای افزایش عمر گل
قرار دادن در محلولهای نگهدارنده
۵. بستهبندی و بازار فروش
بستهبندی استاندارد برای جلوگیری از پژمردگی
نگهداری در سردخانه
ارسال به گلفروشیها و بازارهای محلی / آنلاین
نتیجه یادگیری این درس
هنرجو میتواند یک گلخانه کوچک گلهای بریده راهاندازی کرده و بهصورت حرفهای تولید کند.
۳. تولید و پرورش گیاهان آپارتمانی
گیاهان آپارتمانی به دلیل زیبایی، تصفیه هوا و کاربرد در دکوراسیون بسیار پرفروش هستند. این درس علاوه بر جنبه تولیدی، به بازار فروش و نگهداری گیاهان نیز میپردازد.
گیاهان مهم این درس
پتوس
فیکوس
سانسوریا
دیفنباخیا
زامیفولیا
فیلودندرون
یوکا
آگلونما
مباحث اصلی درس
۱. تشخیص نیازهای گیاه (نور، آب، خاک)
گیاهان سایهپسند
گیاهان نور متوسط
گیاهان نور زیاد
۲. تکثیر گیاهان آپارتمانی
قلمهزدن
تقسیم ریزوم
کاشت بذر
تکثیر با برگ
۳. آبیاری اصولی
تشخیص زمان مناسب آبیاری
عوامل پوسیدگی ریشه
استفاده از زهکش مناسب
۴. تعویض گلدان
انتخاب سایز مناسب
زمان مناسب تعویض گلدان
نحوه انتقال گیاه بدون آسیب
۵. کنترل آفات
شته، کنه تارعنکبوتی، شپشک آردآلود
سمپاشی اصولی
مبارزه ارگانیک
۶. فروش و بازاریابی
عکاسی حرفهای
بستهبندی و ارسال
فروش آنلاین در اینستاگرام یا فروشگاه اینترنتی
نتیجه یادگیری این درس
هنرجو میتواند یک «کارگاه تولید گیاه آپارتمانی»، «گلخانه کوچک» یا «فروشگاه گیاهان آپارتمانی» راهاندازی کند
بازار کار رشته تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی
این رشته یکی از پرفروشترین و درآمدزاترین رشتههای کشاورزی و گلخانهای است. فارغالتحصیلان میتوانند در بخشهای زیر مشغول فعالیت شوند:
فرصتهای شغلی
مدیریت گلخانه تولید گلهای بریده
تولید و فروش گیاهان آپارتمانی
تکثیر و فروش نشا
ایجاد نهالستان
تزئین و طراحی فضای سبز
کارشناس گل و گیاه در شهرداری
فروشگاههای گل و گیاه
کارآفرینی با فروش اینترنتی گیاهان و تراریومها
مزیت مهم این رشته
با فضای کم هم میتوان درآمد بسیار خوبی ایجاد کرد. حتی یک اتاق کوچک میتواند تبدیل به گلخانه شود.